Lokale contacten

Vorige week is het er eindelijk van gekomen om weer eens naar Magburaka te gaan. Het zat al een tijd in de planning: toen we er woonden – Moses was op een gegeven moment bij me ingetrokken omdat het leven als enige ‘witte’ daar soms niet meeviel door alle aandacht en al het gebedel – trainde hij in de middagen een team voetballertjes, op straat. Bij vertrek uit Magburaka had hij ze beloofd dat wanneer hij het geld ervoor zou hebben, hij terug zou komen om ze voetbalshirts te geven.

De shirts hadden we al een tijdje in huis, dankzij een kennis van mijn zus die ze geschonken had voor Sierra Leone, en mijn zus die ze naar ons opgestuurd heeft. Maar de vakantie, en veel onderhoud aan de auto zorgden voor vertraging in de uitvoering van het plan.
Maar goed: zaterdagmorgen om half zeven vertrokken we dus, met genoeg water voor onderweg, broodjes in een zak, kip en vis die Moses de dag ervoor had gebakken voor op het brood in een pannetje en zes gallon petrol in de tank. Magburaka ligt ruim 200 kilometer bij Freetown vandaan, er is wel een uitstekende tweebaans snelweg tussen beide plaatsen trouwens, maar voordat je vanuit Lumly eindelijk bij Waterloo bent (ook een wijk, maar aan de andere rand van Freetown) ben je een klein uur verder. Wanneer je vroeg gaat dus.
De auto deed het prima, een aangename gewaarwording. Het is ons meest kostbare bezit, en door de beroerde wegen in Freetown en de rijstijl van Momo die nogal verschilt met die van Moses was er veel schade en onderhoud aan geweest. Maar hij haalt nog steeds met gemak 120, waarbij je nog steeds met losse handen rechtdoor kan blijven gaan.
Ook bij het checkpoint van de politie, even buiten Freetown, waren er geen onaangename verrassingen. Daar kreeg Moses de laatste keer dat hij er passeerde te horen dat hij nog enkele ‘tickets’ open had staan. Bekeuringen, zonder verdere kennisgeving, datum, overtreding of plaats. Maar betalen of anders je auto inleveren. Nu dus niets van dit alles, ik haalde opgelucht adem.

Om half tien waren we in Makeni, wat vanaf Freetown iets vóór Magburaka ligt. We werden enthousiast begroet door een groepje mannen dat altijd rondhangt bij het oude tankstation, en die zowel Moses als mij kennen. We lieten wat trouwfoto’s zien, en vertelden van de vakantie in Nederland. Men was zeer blij om ons te zien, maar vooral tot Moses’ grote teleurstelling kwamen er al snel vragen om geld. Hij wimpelde de vragen af, en ik heb alleen geantwoord dat ik in dit land uitsluitend en alleen verplichtingen jegens Moses, mijn man, heb. We waren weer gauwl weg, op naar Magburaka.
Daar waren we een half uurtje later. Mijn oude buurvrouw was erg blij om me te zien en drukte me zoals voorheen stevig tegen haar boezem. De overbuurman Junior, een timmerman, was ook blij en vroeg aan me wanneer ik hem nu mee zou nemen naar Nederland, wat hij altijd al deed. Klein irrelevant detail: hij heeft een zoon die Pakistan heet, naar de UN delegatie die in Sierra Leone was toen die geboren werd.
We begroetten onderweg iedereen die we ook maar een beetje kenden, en kregen blije reacties terug. Mensen hadden ons al bij een eerder bezoek bedankt voor het feit dat we Magburaka niet vergeten waren, en ook nu weer was het zeer hartelijk allemaal. Een groepje zwarte kindertjes die verrast naar de witte keken heb ik luid toegeroepen: ‘Opporto, immadie!’ (witte, voed me), wat ik ontelbare malen uit zwarte mondjes gehoord heb toen ik daar woonde. Maar we moesten er allemaal om lachen nu.
Op het plein waar Moses altijd trainde zag hij één van de voetballers, die op zijn verzoek de rest optrommelde. Er was veel belangstelling; er gebeurt nooit veel in Magburaka namelijk.
De jongens waren ontzettend blij met de shirts, en misschien nog meer met het feit dat Moses zijn belofte gehouden had. Hij heeft ze ook geld gegeven voor een voetbal want de vorige was er al lang niet meer. Alle aanwezigen gingen uitgebreid op de foto, en na veel bedankjes vertrokken we weer.
Moses zei dat we geschiedenis gemaakt hadden, en dat het zelfs op de lokale radio zou komen. Zus en gulle gever: duizend maal dank! Ik zal proberen de leukste foto bij dit blog te laten plaatsen; helaas is het echt onmogelijk voor me om meerdere foto’s in origineel formaat per internet te versturen maar als ik weer eens in Nederland ben zal ik een foto-avond geven voor iedere belangstellende.

Op de terugweg hebben we nog een halve achterbank bananen gekocht, die zijn in de ‘provinces’ veel goedkoper en beter dan in Freetown, en yam, ‘Chinese’ (ook een soort knol die ik nog niet kende), gewone petete en sinaasappels. Tussen Magburaka en Makeni passeerden we een man met twee jerrycans palmwijn, pas getapt, daarvan hebben we er één meegenomen voor Mr. Freeman, Moses’ opa. Hij heeft wel een drankprobleem maar vindt ‘pojo’ uit die streek zo lekker dat we hem dat niet konden onthouden, en ook hij was ons zeer erkentelijk.
Freetown was overladen met verkeer, zodat we uiteindelijk om een uur of vier weer thuis waren, na een geweldige expeditie vonden we.

De dag dat ik dit schreef was ik ‘s middags op een redelijk verlaten strand. Na een lange wandeling ging ik even op een muurtje zitten, en kreeg direct de gelegenheid om de hypothesen en conclusies van mijn vorige blog te testen. Er kwam een vrouw aan die een meter bij me vandaan ging zitten. ‘I want you to be my friend’, was het eerste dat ze zei. Ik zei dat ik haar nooit eerder gezien had, en dat het in MIJN cultuur volkomen ongepast was om vrienden te worden met iemand die je niet kent. En dat ik niet op het strand kwam om te praten. Ik voegde eraan toe dat ik een ‘terrible person’ was, en dat ze dat al op had kunnen merken. ‘End of conversation’. Ze herhaalde aarzelend: ‘So a terrible person?’ En ze liep langzaam weg.
Wat later, toen ik een groepje zittende jongemannen passeerde, riep één van hen: ‘Excuse me?’ Ik schudde duidelijk nee. Desondanks kwam hij me achterna, en herhaalde zijn vraag. Ik antwoordde: ‘No, I don’t excuse you’ en liep door. Maar hij volhardde, en jawel: ‘I want to be your friend.’ ‘No, I don’t know you’ antwoordde ik. Hij weer: ‘That’s why I want to be your friend’. Ik voelde me langzaam kwaad worden en zei: ‘I said no. Fokof.’ Hij: ‘So you abuse me?’ Nu sloeg er een vlam door me heen. Ik keerde me naar hem om en zei: ‘No, YOU abuse ME. Fokof!’
Het volgende testmateriaal stond al aan de overkant van de rivier op me te wachten: vijf schooljongetjes in bruine uniformpjes; schattig wel. Eerst groeten, stuk voor stuk Hi! Toen wilden ze geld. Ik vroeg ze mee te gaan naar my husband, om het aan hem te vragen, ik was inmiddels vlakbij huis. Ze zouden het vast leuk vinden. Ik stelde me al een razende Moses voor die ze op niet mis te verstane wijze en luide toon duidelijk zou maken dat ze dat niet moesten doen, mij om geld vragen.
Helaas was Moses niet thuis. Maar ik was de sleutel van één van de sloten vergeten, en belde hem op. Hij kwam even vlug terug op een Okada, in sportkleren want hij wilde gaan joggen. Ik kon hem snel het één en ander uitleggen; hij zei tegen de wachtende jongetjes ‘Nee hoor’ en was weer vertrokken. Toch wel jammer. De jongetjes zagen eruit alsof ze niets van de situatie begrepen: een witte vrouw met een Rasta, die speciaal op een Okada kwam vertellen dat hij ze geen geld zou geven?
Voor ik weer naar binnen ging heb ik nog naar ze geroepen: ‘Sorry’.
En nu maar afwachten wat voor effect dit heeft. Ik heb wel het gevoel dat ik op de juiste weg zit, wat lokale contacten betreft.