Epiloog

Dit is het einde van het blog over dit deel van mijn leven.
Het was een verrassende ervaring, en heeft me veel goeds opgeleverd.
Vergeleken met het welvarende Nederland is Sierra Leone een fascinerend land om in te leven vanwege de verrassingen die ik overal tegenkom. Een ‘mortuary’ legerjeep die de legerambulance voorttrekt door Lumly. Kinderen met ladingen op hun hoofd die dansend de vrachtwagen met geweldige boxen van een mobiele telefoonmaatschappij voorbij gaan. Mannen die in de laadbak van een truck die voortraast over de Beachroad met losse handen hun evenwicht proberen te bewaren.
De maatschappij is zoveel directer hier en je kan echt blij zijn met voor Nederlandse begrippen zeer vanzelfsprekende zaken. Zoals muziek, een bord eten of een dak boven je hoofd.

Was het ook teleurstellend?
Bij het uit mijn neus peuteren van het stof van de rode aarde die ik bijna mijn leven lang van dichtbij heb willen ervaren denk ik vaak: ‘Dit is het dus. Ik ben er.’
Door mijn langere verblijf in Sierra Leone en omdat ik de samenleving vanuit verschillende perspectieven kon bekijken, begrijp ik meer en meer hoe dingen hier gaan, en de logica ervan. Na mijn besluit om te stoppen met het werk kan ik weer meer ontspannen van dit leven genieten en alle uitdagingen aangaan.

De relatie met Mohammed, mijn medicijnman en vriend, is weer als vanouds. We komen elkaar regelmatig tegen op het strand. Hij vertelde me dat hij een droom had waarin hij mij zag, en dat die mij een hele goede toekomst beloofde. Om de droom te bekrachtigen moest een witte kip geslacht worden, en heeft hij me kruiden gegeven waarmee ik me drie dagen moest wassen. ‘You know, Africa…… is Africa. You have to go into the ground here.’ Dingen gaan hier anders dan in de rest van de wereld.
De volgende dag kwam Mambodi stralend met een verse makreel naar me toe: ‘Today is your present!’

De fullfaced-crash helmet heb ik één keer gedragen, in Makeni. Daarna stapte ik zoals iedereen helmloos op een okada. Bij mijn eigen Bajaj heeft Moses voor mij een elegante CaiHong helm zonder kinbescherming geregeld. Veel lekkerder.
Op aanraden van ervaren vliegers die verwachtten dat de fles in het bagageruim van het vliegtuig zou ontploffen heb ik de liter handenalcohol thuis gelaten.

De afgelopen weken maakten me duidelijk dat mijn kritiek op de hulp, om voor het gemak nog maar even te generaliseren, door veel anderen ook buiten Sierra Leone gedeeld wordt.
Mensen in Pakistan, die al maanden op hulp wachten ondanks al het geld dat daar naartoe is gegaan na de overstromingen. De president van Haïti, die klaagt dat hij nauwelijks zeggenschap heeft over de fondsen voor de aardbeving en de cholera.. Een vrouw uit Kenya, die tevergeefs bij verschillende hulporganisaties probeert de beloofde vrije anti AIDS medicatie die er wel is te krijgen, en concludeert: ‘AIDS has almost become a moneymaker here.’ Een interview op de BBC, waarin geopperd wordt dat al de hulp aan bijvoorbeeld Sierra Leone het land wel eens afhankelijk zou kunnen houden en ontwikkeling in de weg zou kunnen staan.
De laatste gesprekken met Theresa, de Sierra Leoonse manager van de organisatie die me uitzond, die voornamelijk gingen over haar frustraties in het werk. Vooral de ambtenaren vindt ze vreselijk. Men gaat eerdaags de partners herzien, mede vanwege het beperkte aanbod van vrijwilligers en de grote vraag ernaar vanuit andere organisaties.

In Moses heb ik me ook niet vergist.
We zaten op oudejaarsavond samen aan het strand; de plaats waar we meestal naartoe gaan was ‘s middags opgerold door de politie, dus leeg en donker. Een helicopter kwam met groot licht aan over zee, Burning Spear speelde in de auto waarvan de achterklep open stond, ik zag Sirius heel ver weg en voelde de wind van de helicopter die langzaam zakte naar de dichtbij gelegen landingsplaats.
In de lichten van de passerende auto’s op de Beachroad zagen we twee mensen naderen, een oudere man en vrouw, met zakken in hun handen. ‘People struggle’, zei Moses zacht op bewogen toon, ‘looking for cups.’ Lege blikjes om te verkopen, om nog iets te verdienen.
Terwijl de helicopter iets later weer opsteeg om nieuwe reizigers van het vliegveld aan de overkant op te halen veegde ik stiekum de tranen van ontroering en geluk uit mijn ogen.